Rus pravoslav cherkovi. Moskva Patriarxiyasi.
Turli tillardagi missionerlik adabiyoti kutubxonasi.
Sinodal missionerlik bo'limining "Pravoslav tarjimoni" loyihasi.
Ozbek

To'g'ri yo'l

"MANA SHU - TO'G'RI YO'LDIR"

(Qur'oni Karim, 43-sura 61-oyat)

Shomil va onasi

Imom Shomil haqida shunday hikoya qilinadi: “Axulgodagi og‘ir mag‘lubiyatdan so‘ng tog‘lar bo'ylab bir yillik motam e’lon qilindi. Shomil qatl qilinishi qo'rquvi ostida imomatda har qanday o'yin-kulgi va ko'ngilochar tadbirlarni o'tkazishni man qildi. To‘ylar, bayramlar, marosimlar qo‘shiq va raqslarsiz o‘tkazildi. Hamma joyda qonunlar shariat qoidalariga amal qilmagan shaxslarni ta'qib qildi. Qat'iyatli va mard ayol bo'lgan Shomilning onasi, xalq dardi uchun o‘g‘lidan kam kuyunmas edi. Bir kuni u qishloq chekkasida yashovchi, yaqinda nevarali bo'lgan bir qishloqdoshini ko‘rgani bordi. Qo'yilgan taqiqlarni unutib, ayollar xursandchilikda chaqaloqqa allalar aytgan holda bayram qilishni boshlashdi. Shu yaqin atrofdagi ayollar bu haqda darhol Shomilning muridlariga xabar berishdi. Ular do‘q-po‘pisa va haqoratomus soz'lar bilan shu uyga yetib kelishdi. Ammo uyda Shomilning onasi borligini bilgach, unga bo'lgan voqea haqida xabar berishdi. Shomil onasini shariat mahkamasiga taklif qilishni buyurdi. Sud jarayonida Shomilning onasiga 25 marta qamchi bilan urish jazosi haqida hukm chiqarildi. Shariat mahkamasining qozilari va ijrochilari, va navkarlar ikkilanib qolishdi: ayolning bunday jazoga dosh bera olmasligini hamma bilardi. Shunda Shomil dedi: “Shariat qoidalarini buzganlik uchun hamma uchun jazo tayinlanadi, imomatda hech kim undan mustasno emas. Men o‘g‘il sifatida onamga berilgan jazoni o'z zimmamga olaman”. Keyin esa orqasini yalang'ochlab, qamchi zarbalari ostiga yotdi”.

Allohning kalomining qadr-qiymati qancha?

O'zingizdan vijdonan so'rang: "Men bu onaning o'rnida bo'lib qolishim mumkin edimi? Men o'z hayotimda Alloh Taoloning Qonuniyatini buzganmanmi?” - O'z hayotini vijdonan tahlil qila turib, o'ziga "yo'q" deb javob beradigan topilishi dargumon. Amallarimizda, so'zlarimizda va fikrlarimizda qonunlarni buzish bilan biz olamlarning Yaratuvchisini to'xtovsiz g'azablantiramiz va qilgan amallarimiz uchun o'zimizga nisbatan munosib jazoga sababchi bo'lamiz. Gunohlarmizni anglab yetganimizdan so'ng, biz Yaratganning yo'lida berilgan sadaqalar bilan ayblarimizni yuvishga yoki muammolarni inkor qilib, shunchaki Uning rahm-shafqatiga o'zimizni ishontirishga harakat qilamiz. Bu bilan biz yana ham og‘irroq gunohga qo‘l uramiz – Alloh taoloning sifatini – Ilohiy adolatini inkor qilamiz. Biz buni ongli ravishda qilamiz, chunki biz adolatli tarzda hisob-kitob qilinishimizni xohlamaymiz, bunga sabab esa, biz Allohning kalomini, qonunlarini buzganimiz uchun jazodan saqlab qoluvchi amalimiz ham yo'qligidir. O‘zingiz o‘ylab ko‘ring: adolat tarozisining bir tomonida bergan sadaqamiz, ikkinchi tomonida Allohning kalomi bor! Bir tomonda qilgan qurbonliklarimiz, boshqa tomonida Allohning kalomi! Ilohiy adolat bizga qanday hukm qiladi? Gunohlar bilan tahkirlangan odam Uning pokligi qarshisida tura oladimi?

Qiyomat kuni: rahm-shafqat yoki adolat?

Bilamizki, qiyomat kuni kelganda Alloh taolo O'z adolatini ko'rsatadi: «Bu Kunda har bir jon o'zi qilgan kasbga yarasha jazo olur. Bu Kunda (hech kimga) zulm yo'qdir» (Qur'oni Karim, 40:17). Bizning ruhimiz ham, Shomilning onasi kabi, qilgan ishimiz uchun jazosini olishga majbur bo'ladi. Payg'ambar Sulaymon aytganidek: "Yer yuzida faqat yaxshilik qiladigan va gunoh ish qilmagan solih odam yo'q". Va agar biz o'zimizga, ya'ni gunohkorlarga munosib adolatli hukmni - Jahannam: "Albatta, jinoyatchilar jahannam azobida mangu qoluvchilardirlar" (43:74) olishni istamasak, u holda Hakam biz bilan O'zining ilohiy shafqati bilan hukm qilishi uchun Shafoatchi kerak. Va faqat shunday Shafoatchining borligi bilan biz Alloh Taoloning marhamatiga umid qilishimiz mumkin.

Rahmondan yuborilgan Shafoatchi

Alloh tomonidan belgilab qo'yilgan fazilatlar va xususiyatlarga ega bo'lgan kishigina Shafoatchi bo'lishi mumkin:
  • O'z jinoyatlari uchun jazolanmaslik uchun u Alloh Taoloning Qonuni oldida mutlaqo pok bo'lishi kerak.
  • Uning ustida Allohning so'zlari ijobat bo'lishi kerak - uning alohida mavqeini tasdiqlovchi bashoratlar;
  • U uning alohida o'ringa ega payg'ambarligini tasdiqlaydigan alomatlar va mo'jizalarni ko'rsatishi kerak;
  • U eng og‘ir jazoga bardosh bera olishi kerak;
  • U ma'lum bir shaxsning poklanish natijasini olishi mumkin bo'lgan shartlar va usullarni aytib berishi kerak.

Poklik va mo'jizaviy tug'ilish

“Maryam” surasida Jabroil alayhissalomning Maryamga aytgan quyidagi so‘zlarini o‘qiymiz: “...Men senga bir pok o‘g‘ilni hadya etish uchun Robbingning elchisiman, xolos” (19:19). Bu oyatda “pok” sifati “zakija” so‘zi bilan ko‘rsatilgan bo‘lib, uning tub ma'nosi (“zakot” so‘zidagi kabi) “poklik” ma’nosini bildiradi. Bu so'zning ikkinchi ma'nosi "benuqson". Maryam o'g'lining pokligigia quyidagi hadis komil guvohlik beradi:
“Nabiy sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Maryam va uning o‘g‘lidan boshqa hech bir bola shayton tegmagan holda tug‘ilmaydi, keyin esa shayton unga tegib yig‘lay boshlaydi”. (as-Sahih al-Buxoriy, 6-jild, 54-bet).
Ko'rishimiz mumkin-ki, bu yerda Maryam o'g'li Iso mutlaq poklik xususiyatiga ko'ra barcha payg'ambarlardan sezilarli darajada farq qiladi. Iso alayhissalomning onasining qornida paydo bo'lishining o'zi Uning yer yuzida tug'ilgan barcha odamlardan farqini ko'rsatadi: “U (Maryam) dedi: “Menda qayoqdan o'g'il bo'lsin, menga bashar tegmagan bo'lsa, men men buzuq ham bo'lmasam?!” U : "Robbing shunday dedi: "Bu Men uchun osondir... So'ngra u bilan uzoq makonga chetlandi" (19:20-22).

Nima uchun Parvardigor payg'ambarlarni yuboradi?

Barcha payg'ambarlar odamlarga Robbisining amrlariga rioya qilishni o'rgatishgan. Ular Parvadigorning unutilgan so'zlarini eslab, tavba qilishga va haqiqiy Xudoga xizmat qilishga chaqirdilar: “Men barcha bandalarimni, payg'ambarlarni erta tongda senga yubordim va dedim:
“Zulm yo'lidan qayting va axloqingizni tuzating va boshqa xudolarga ergashmang va ularga xizmat qilmang; va bu zaminda hayot kechirasizlar” (payg‘ambar Yeremiyo). Ammo bu payg'ambarlar va boshqa mo'minlar o'rtasidagi asosiy farq emas, chunki ular ham o'z yaqinlarini haq yo'liga chaqirishga qodir. Payg‘ambarning asosiy vazifasi olamlar Parvardigorining kelajak haqidagi vahiysini xalqqa yetkazish, bashorat qilishdan iborat. Shunday qilib, Yahyo payg'ambargacha bo'lgan barcha payg'ambarlar odamlarni Qodir Tangrining solih g'azabidan va gunohlari uchun bo'lgan jazodan qutqaradigan Zotning kelishi haqida gapirganlar.
Payg'ambarlar Shafoatchi Dovudning shoh avlodlaridan bo'lishini bashorat qilishgan: “Mana, kunlar keladi, - deydi Robbiy, va Men Dovud uchun solih shox ko'taraman, Shoh donolik bilan hukmronlik qiladi va yer yuzida adolatli hukm o'rnatadi”; U erga tegmagan bokira qizning O'g'li bo'ladi: "Shunday qilib, Robbiyning O'zi senga alomat beradi: mana, Bokira [bokira qiz] homilador bo'lib, O'g'il tug'adi va Uning ismini Immanuil qo'yadi”. (payg'ambar Ishayo 7:14).
Doniyor payg'ambar Shafoatchining kelish vaqtini aniq ko'rsatgan: “Isyonni bartaraf etish, qabihlikka chek qo‘yish, gunohni poklash hamda abadiy adolat o‘rnatish uchun Xudo sening xalqing va muqaddas shahring uchun yetmish karra yetti yil belgiladi. Shunda vahiy va karomatlar amalga oshadi, muqaddas Ma’bad esa tabarruk qilinadi.” (9:24). Ushbu 490 yilni hisoblashning boshlanishi eramizdan avvalgi 453-yilda qirol Artaxshasning Quddusni tiklash haqidagi farmonining nashr etilishidir. Iso alayhissalom paydo bo'lgunga qadar va Yahyo payg'ambarning U haqida guvohlik berishigacha roppa-rosa shuncha yillar o'tdi. Injil bu guvohlikni quyidagicha ifodalaydi:
“Ertasi kuni Yahyo Isoning yaqinlashib kelayotganini ko‘rib, shunday dedi: “Ana, Xudoning Qo‘zisi! U dunyoni gunohdan poklaydi! Men ana shu Kishi haqida: “Mening ketimdan kelayotgan Zot, mendan ulug‘dir. Chunki U mendan oldin mavjud bo‘lgan”, deb aytgan edim. Men Uning kimligini bilmas edim. Lekin Uni Isroil xalqiga tanitish maqsadida, men odamlarni suvga cho‘mdirgani keldim.” Yahyo yana shunday shahodat berib dedi: — Men Ruhning osmondan kaptarday uchib kelganini va Uning ustiga qo‘nganini ko‘rdim. O‘sha paytgacha men Uning kimligini bilmas edim. Lekin “Odamlarni suvga cho‘mdirasan”, deb meni yuborgan Xudo menga shunday degan edi: “Muqaddas Ruh kimning ustiga tushib qo‘nganini ko‘rsang, bilki, Muqaddas Ruhga Cho‘mdiruvchi O‘shadir.” Men buni ko‘rdim va sizlarga “Bu — Xudoning O‘g‘lidir”, deb aytyapman.”. (Yahyo, 1:29–36).
Bu yerda Shafoatchi haqida yana bir muhim guvohlik haqida gap ketadi: Yahyo uni "Xudoning O'g'li" deb ataydi. Keling, ko'rib chiqamiz, Alloh taoloning g'ayratli bandasi hisoblangan Yahyo payg'ambar bu so'zlari bilan nima demoqchi edi.

Allohdan kelgan so'z

Qur’oni karimda Iso alayhissalomning tug‘ilishi haqida shunday deyiladi: “ O'shanda farishtalar dedilar: “Ey, Maryam! Albatta, Alloh senga O'zidan bo'lgan "kalima"ning xushxabarini bermoqdaki, uning ismi Masih Iyso ibn Maryam, dunyoyu oxiratda obro'li va muqarrablardandir" (Quron, 3:45). Ya'ni, bu yerda faqat Isoning "Kalom" deb atalishi emas, balki Alloh U bilan Al-Masih o'rtasidagi alohida aloqani ko'rsatadi. Xuddi bizda fikr tug'ilganidek - va bu jarayon bolalarning oddiy tug'ilishiga hech qanday aloqasi yo'q, Alloh ham O'z Kalomiga ega (yoki tug'diradi) - va bu tug'ilish (fikrning tug'ilishi kabi) inson tug'ilishi bilan hech qanday aloqasi yo'q. Bu Qodir Alloh va Uning Ilohiy Kalomi o'rtasida mavjud bo'lgan maxsus munosabatni yetkazishning bir usulidir. Va shuning uchun ham Iso al-Masihni haqli ravishda Xudoning O'g'li deb atash mumkin, chunki U abadiy Allohdan tug'ilgan; Yer yuziga kelib, Maryamning o'g'li bo'lgan shaxs. Bu haqda Injilda batafsilroq keltirilgan: “Azalda Kalom bor edi. Kalom Xudo bilan birga edi, Kalom — Xudo edi. Azalda U Xudo bilan birga edi. Butun borliq Kalom orqali yaratilgan, Usiz yaratilgan biron narsa mavjud emas.” (Yahyo 1:1-3). Qur'oni karimda ham Kalomning dunyoning yaratilishidagi o'rni haqida shunday deyilgan: "U,osmonlaru yerni haq ila yaratgan Zotdir. “Bo'l” degan kuni bo'ladir. Uning gapi haqdir. Dud chalinadigan kuni mulk Unikidir. U, g'aybni ham, shohidni ham biluvchi Zotdir. Va U hakiym va xabardor Zotdir" (6:73). Injilda ham Kalom haqida shunday deyilgan: “Kalom inson bo‘ldi, Oramizda yashadi. U inoyat va haqiqatga to‘lgandi. Biz esa Uning ulug‘vorligini ko‘rdik. Bu ulug‘vorlik Otadan kelgan yagona O‘g‘ilga mansub edi.” (Yahyo 1:14).

Nega mo'jizalar sodir bo'ladi?

Alloh taolo sehr ko'rsatmaydi, Uning niyati odamlarga foyda keltiradigan mo'jizalar orqali O'zining ulug'vorligini oshkor etishdir. Bunday foyda olgan odam Yaratganni ulug'lashi kerak. Shunday qilib, Muso payg'ambar sahrodan suv va toshlarni olib chiqdi, achchiq suvlarni shirin suvga aylantirdi, Al-Yasa payg'ambar Yerixo suvlarini tuzatdi va Ilyos payg'ambarning duosi bilan qurg'oqchilik to'xtadi.
Iso Al-Masihning mo'jizalari haqidagi dalillarni nafaqat Muqaddas Yozuvlarda, balki Uni Shafoatchi sifatida tan olmagan - yahudiylarning kitoblarida ham topish mumkin. Va bu U ko'rsatgan mo'jizalarning haqiqiyligining haqiqiy dalilidir, chunki hatto dushmanlar ham bu mo'jizalar haqida jim tura olishmagan. Shuningdek, Qur'onda quyidagi dalil ham keltirilgan: "...Mening iznim ila tug'ma ko'rni va pesni davolaganingni esla. Va mening iznim ila o'liklarni chiqarganingni esla" (5:110). Injil nafaqat shifo mo'jizalarini, balki o'liklarning tirilishining uchta holatini, changdan ko'zi ojiz inson uchun ko'z yaratishni, 5 va 7 ming kishini to'ydirish uchun bir necha bo'lak nonni ko'paytirish va to'y ziyofatida suvni sharobga aylantirish mo'jizalarini ham saqlab qolgan.

O'lim kimga hukmronlik qila olmaydi?

Hech bir narsa insonning o'ziniki emas, unga hamma Parvardigor tomonidan berilgan, o'lim esa odamning gunohlari uchun to'lashi mumkin bo'lgan yagona badaldir. Agar inson o'z hayoti davomida qilgan gunohlarini yuvish uchun yetarli amallarni qilganida, uning o'lishi shart emas edi. Bu haqda payg'ambar Dovud shunday deydi: “Axir, hech kim hayotini pul to‘lab qutqara olmas, Yoki uning uchun Xudoga to‘lov berolmas. Inson hayoti uchun to‘lov g‘oyat qimmatdir, Hech qanday to‘lov yetarli bo‘lmas. Yo‘qsa inson to abad yashardi, Qabr yuzini aslo ko‘rmasdi.” (Zabur, 48:8-10).
Biroq Iso al-Masih shunchaki Inson emas, U Allohning Kalomidir, o'limga loyiq bo'lmagan yagona inson, chunki u hech qanday gunoh qilmagan. Iso to'g'ridan-to'g'ri U o'zigacha bo'lgan boshqa payg'ambarlar kabi emasligini aytgan. Hatto uning dushmanlari, yahudiylar ham buni anglab, Unga: “Nahotki Siz vafot etgan otamiz Ibrohimdan ham ustun bo‘lsangiz?! Payg‘ambarlar ham o‘lib ketishgan– ku! Siz O‘zingizni kim deb hisoblaysiz o‘zi?! (Yahyo 8:53) deya savollar berishgan. Bundan tashqari, Iso o'z hayotini va o'limini nazorat qilish qudratiga ega: “... Men hayotimni yana olish uchun jonimni fido qilaman. Hech kim jonimni Mendan olmayapti. Men O‘z ixtiyorim bilan uni fido qilaman. Jonimni berishga va uni qaytarib olishga hokimiyatim bor. Buni Menga Otam buyurgan. (Yahyo, 10:18). Bu yerda Iso O'zining Shafoatchi ekanligini, odamlarning gunohlari uchun badal sifatida O'z jonini berganligini aniq ko'rsatib turibdi, lekin U ham hayotga qaytadi, chunki U bunga qodir.
Payg'ambar Ishayo Injilda tasvirlangan voqeadan 700 yil oldin Iso bizning gunohlarimiz badalini qanday to'lashini bashorat qilgan:
“Undan nafratlanganlar, uni rad etganlar. U qayg‘u nimaligini, azob–uqubatni bilardi. Undan odamlar yuz o‘girib, nafratlangan, Uni biz odam qatorida sanamaganmiz. Ha, dardlarimizni u o‘ziga oldi, Og‘riqlarimizni u o‘z zimmasiga oldi. Biz esa o‘yladik: “Uni Xudo urgan, Alamdiyda, jabrlangan u!” U esa bizning gunohlarimizni deb yarador bo‘ldi, Bizning ayblarimiz tufayli ezildi. Bizga tinchlik keltiradigan jazo unga tushdi, Uning yaralari bizga shifo berdi.” (Ishayo 53:1-5).
Yahudiylar Maryamning O'g'li Iso qiyofasida kelayotgan Shafoatchini tan olmay, Uni o'ldirishdi - xochga mixlash va shu bilan qadimiy bashoratlarni beixtiyor amalga oshirishdi. Payg'ambar Dovud ushbu qatl haqida 1000 yil oldin yozgan. Uning tavsifi shunchalik aniqki, payg'ambar Poklanish shaxsan ishtirok etganga o'xshaydi:
Ko'rinib turibdiki, ta'riflangan voqeani Parvardigor tomonidan rejalashtirgan. Uning amalga oshishi eng ulug'vor ma'noga ega edi: odamlarning gunohlarini ilohiy adolat ila mag'firat qilish. Ammo, o'z rejasini amalga oshirgach, Qodir Tangri Shafoatchini do'zax tubida qoldira olmasdi, aks holda U rahmli hisonlanmas edi. Aks holda, qonunsizlikning kuchi ustidan g'alaba qozonishning hech qanday dalil va iymon keltirganlar uchun alohida belgi bo'lmasdi. Va shuning uchun Iso uchinchi kuni (va'da qilinganidek) tiriladi. Qur'onda Iso al-Masih quyidagi so'zlarni aytadi: "Menga tug'ilgan kunimda ham, o'ladigan kunimda ham, tiriladigan kunimda ham salom bordir!" (19:33).
Darhaqiqat, Uning tug'ilishi farishtalar tomonidan, o'limi esa Iso tomonidan nishonlandi; Bular birma–bir yozib chiqilganda edi, yozilgan kitoblar olamga ham sig‘mas edi, deb o‘ylayman» (Yahyo, 21:25).
Iso dedi: “... Menga ishonmasangiz ham, qilayotgan ishlarimga ishoninglar. Shunda ... anglab olasizlar” (Yahyo, 10, 38). Iso al-Masih bu so‘zlar bilan Uning amallari (mo‘jizalari) o‘zidan oldingi barcha payg‘ambarlarning mo‘jizalaridan ustun bo‘lganligi sababli, Iso oddiy payg‘ambardan ko‘ra ko‘proq ishonchga loyiq ekanligini ko‘rsatmoqchi edi, Shafoatchining
payg'ambarlari Al-Masihni va'da qilingan deb tan oldi va u to'g'ridan-to'g'ri aytadi: "Ota kimni muqaddas qilib, dunyoga yuborganiga aytasizmi: siz kufr qilyapsiz, chunki men: "Men O'g'ilman" deganim. Xudodanmi? "Bordi–yu, Uning ishlarini qilayotgan bo‘lsam, Menga ishonmasangiz ham, qilayotgan ishlarimga ishoninglar. Shunda Ota Menda va Men Otada ekanimni bilib, anglab olasizlar" (Yahyo, 10:38).

Allohdan kelgan so'z

Qur’oni karimda Iso alayhissalomning tug‘ilishi haqida shunday deyiladi: “ O'shanda farishtalar dedilar: “Ey, Maryam! Albatta, Alloh senga O'zidan bo'lgan "kalima"ning xushxabarini bermoqdaki, uning ismi Masih Iyso ibn Maryam, dunyoyu oxiratda obro'li va muqarrablardandir" (Quron, 3:45). Ya'ni, bu yerda faqat Isoning "Kalom" deb atalishi emas, balki Alloh U bilan Al-Masih o'rtasidagi alohida aloqani ko'rsatadi. Xuddi bizda fikr tug'ilganidek - va bu jarayon bolalarning oddiy tug'ilishiga hech qanday aloqasi yo'q, Alloh ham O'z Kalomiga ega (yoki tug'diradi) - va bu tug'ilish (fikrning tug'ilishi kabi) inson tug'ilishi bilan hech qanday aloqasi yo'q. Bu Qodir Alloh va Uning Ilohiy Kalomi o'rtasida mavjud bo'lgan maxsus munosabatni yetkazishning bir usulidir. Va shuning uchun ham Iso al-Masihni haqli ravishda Xudoning O'g'li deb atash mumkin, chunki U abadiy Allohdan tug'ilgan; Yer yuziga kelib, Maryamning o'g'li bo'lgan shaxs. Bu haqda Injilda batafsilroq keltirilgan: “Azalda Kalom bor edi. Kalom Xudo bilan birga edi, Kalom — Xudo edi. Azalda U Xudo bilan birga edi. Butun borliq Kalom orqali yaratilgan, Usiz yaratilgan biron narsa mavjud emas.” (Yahyo 1:1-3). Qur'oni karimda ham Kalomning dunyoning yaratilishidagi o'rni haqida shunday deyilgan: "U,osmonlaru yerni haq ila yaratgan Zotdir. "Bo'l" degan kuni bo'ladir. Uning gapi haqdir. Dud chalinadigan kuni mulk Unikidir. U, g'aybni ham, shohidni ham biluvchi Zotdir. Va U hakiym va xabardor Zotdir" (6:73). Injilda ham Kalom haqida shunday deyilgan: “Kalom inson bo‘ldi, Oramizda yashadi. U inoyat va haqiqatga to‘lgandi. Biz esa Uning ulug‘vorligini ko‘rdik. Bu ulug‘vorlik Otadan kelgan yagona O‘g‘ilga mansub edi.” (Yahyo 1:14).

Nega mo'jizalar sodir bo'ladi?

Alloh taolo sehr ko'rsatmaydi, Uning niyati odamlarga foyda keltiradigan mo'jizalar orqali O'zining ulug'vorligini oshkor etishdir. Bunday foyda olgan odam Yaratganni ulug'lashi kerak. Shunday qilib, Muso payg'ambar sahrodan suv va toshlarni olib chiqdi, achchiq suvlarni shirin suvga aylantirdi, Al-Yasa payg'ambar Yerixo suvlarini tuzatdi va Ilyos payg'ambarning duosi bilan qurg'oqchilik to'xtadi.
Iso Al-Masihning mo'jizalari haqidagi dalillarni nafaqat Muqaddas Yozuvlarda, balki Uni Shafoatchi sifatida tan olmagan - yahudiylarning kitoblarida ham topish mumkin. Va bu U ko'rsatgan mo'jizalarning haqiqiyligining haqiqiy dalilidir, chunki hatto dushmanlar ham bu mo'jizalar haqida jim tura olishmagan. Shuningdek, Qur'onda quyidagi dalil ham keltirilgan: "...Mening iznim ila tug'ma ko'rni va pesni davolaganingni esla. Va mening iznim ila o'liklarni chiqarganingni esla" (5:110). Injil nafaqat shifo mo'jizalarini, balki o'liklarning tirilishining uchta holatini, changdan ko'zi ojiz inson uchun ko'z yaratishni, 5 va 7 ming kishini to'ydirish uchun bir necha bo'lak nonni ko'paytirish va to'y ziyofatida suvni sharobga aylantirish mo'jizalarini ham saqlab qolgan.

To'g'ri yo'lga qanday borish kerak

Iso al-Masih barcha odamlarning gunohlari uchun Qodir Tangriga to'lov olib kelganiga qaramay, U bizdan itoat qilishni talab qiladi, bu orqali biz o'zimiz uchun Uning poklash natijasini olishimiz mumkin:
"Shunday ekan, Uning g'azabidan qo'rqinglar va menga itoat qilinglar" (3:50); “Menga sajda qiling! Bu to'g'ri yo'ldir" (43:61) - Qur'on shunday
Iso al-Masih so‘zlarini yetkazadi. Va Isoga itoat qilish uchun Uning quyidagi amrlarini bajarish kerak:
Imon: “O'g'ilga ishongan abadiy hayotga ega bo'ladi, O'g'ilga ishonmagan esa hayotni ko'rmaydi, lekin Xudoning g'azabi uning ustida qoladi” (Yahyo 3:36).
Suvga cho'mish: “Kimki ishonsa va suvga cho'msa, najot topadi; va kim ishonmasa, mahkum bo'ladi” (Mark bo'yicha Injil, 16:16).
Amrlarning bajarilishi: “Agar Meni sevsangiz, amrlarimni bajaring” (Yahyo 14:15).
Bu uchta ish: qutqarilishga ishonish; Gunohlarni tozalaydigan suvga cho'mish va amrlar bo'yicha hayot Qodir Tangri oldida toza vijdonga ega bo'lish, o'limdan keyin jannatni olish, do'zaxni hech qachon ko'rmaslik, qiyomat kunida qiyomatda mukofot olish va bu erda. Qalbni qabul qilish uchun er faqat O'zi har qanday nopoklikdan poklagan kishilarga o'zini namoyon qiladigan Qodir Tangrining nafasidir. Alloh va inson o'rtasidagi bu Shartnoma abadiy Iso al-Masihning qoni bilan muhrlangan, shuning uchun uni bekor qilishning iloji yo'q. Va bu so'zlar endi bizga taalluqli emas: "balki siz kechirilasiz!" (Qur'oni Karim, 6:155), chunki Qutqaruvchi Shartnomaning uchta shartini bajargan har bir kishi, O'zi aytganidek, Qutqaruvchi va'da qilgan narsaga ega bo'lishi kafolatlanadi:
“Yuragingiz bezovtalanmasin; Allohga ishoning va Menga ishoning. Otamning uyida ko'plab uylar bor. Agar shunday bo'lmasa, men sizga aytaman: men siz uchun joy tayyorlayman. Men borib, sizlar uchun joy tayyorlaganimda, yana kelib, sizni O‘zimga olib boraman, toki sizlar ham Men bo‘lgan joyda bo‘lasizlar” (Yahyo 14:1-3).